Σήμερα ζούμε στην εποχή της τεχνολογικής επανάστασης σε όλα τα επίπεδα και κατ’ επέκταση στη ψηφιακή και διαδικτυακή επικοινωνία. Έχει πλέον εισχωρήσει βαθιά στην καθημερινότητά μας, με σύνηθες αποκορύφωμα να βλέπουμε παντού σκυμμένους ανθρώπους, κυρίως νέους σε ένα κινητό ή σε ένα τάμπλετ, να επικοινωνούν ή να προσπαθούν να επικοινωνήσουν εντός ενός ατελείωτου καταιγισμού πληροφόρησης, παραπληροφόρησης, ακόμα και φαντασιοπληξίας.
Τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ), σήμερα έχουν δημιουργήσει μια νέα
εποχή αλληλεπίδρασης των ανθρώπινων σχέσεων σε ένα επίπεδο αδιανόητο σε
σχέση με παλαιότερες εποχές. Γνωρίζουμε ούτως ή άλλως ότι η σύγχρονη
τεχνολογική επανάσταση, είναι υπό την άμεση ηγεμονία των μεγάλων
πολυεθνικών, τεχνολογικών και μονοπωλιακών εταιρειών και αντίστοιχα των
κολοσσών του διαδικτύου που έχουν οικοδομήσει την ψηφιακή και
διαδικτυακή επικοινωνία με την αρωγή και την κάλυψη των ανά των κόσμο
κρατικών υποδομών. Έχουν άλλωστε διαχρονικά επενδυθεί δισεκατομμύρια
δολάρια (επενδύσεις που συνεχίζονται και σήμερα) που επιφέρουν
αντίστοιχα δισεκατομμύρια δολάρια κερδών αλλά και επιπρόσθετα πολύμορφα
οφέλη, που αφορούν στην οικοδομημένη οικονομική, πολιτική και ιδεολογική
εξουσία.
Τα ΜΚΔ εξελίσσονται συνεχώς και ταχύτατα με νέες τεχνολογικές και ψηφιακές εφαρμογές παρεμβαίνοντας και επιδρώντας συνεχώς σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής, χειραγωγώντας κατά κάποιον τρόπο σειρά παραμέτρων τους. Οι μεγάλες μονοπωλιακές πολυεθνικές εταιρείες με τους μεγάλους ιστότοπους (Google, Twitter, Amazon, Facebook, Youtube), καθορίζουν τους κανόνες και τα δεδομένα, παρεμβαίνοντας πολύμορφα στα ΜΚΔ και σε όλα τα επίπεδα τους. Αντίστοιχα όμως παρεμβαίνουν και κρατικοί φορείς. Σε αρκετές χώρες με ολοκληρωτικά καθεστώτα υπάρχει πλήρης ή σχετικά πλήρης έλεγχος ενώ σε χώρες της Δύσης η παρέμβαση είναι πιο έμμεση και πιο διακριτική. Αντίστοιχη παρέμβαση υπάρχει και από πλήθος κρατικών και ιδιωτικών υπηρεσιών παρά την αντίθετη ισχύουσα Νομοθεσία, με παρακολουθήσεις, αναλύσεις εικόνων, πληροφοριών, οικονομικών δραστηριοτήτων, κοινωνικών, πολιτικών οργανώσεων και δράσεων τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα.
Τα ΜΚΔ ήταν αυτά μέσω των οποίων κυρίως οργανώθηκαν το διάστημα 2010-212 τα κινήματα και οι εξεγέρσεις της γνωστής ως «Αραβικής Άνοιξης» και στα οποία ενσωματώθηκε η δυναμική της αυθόρμητης, νεανικής κυρίως οργής των Αραβικών πληβειακών στρωμάτων με τα οξυμμένα εργατολαϊκά προβλήματα των χωρών αυτών. Πέρα από την όποια εξέλιξη είχα αυτά τα κινήματα και με την απουσία ή ελάχιστη παρέμβαση του αριστερού υποκειμενικού παράγοντα. Τα ίδια τα ΜΚΔ ήταν αυτά μέσω των οποίων κυρίως αποτυπώθηκε και ενοποιήθηκε η οργή και αγανάκτηση των φτωχών λαϊκών μαζών που βγήκαν στον δρόμο με τις εθνικές τους σημαίες κάτω από τις πολύχρονες νεοφιλελεύθερες αντιλαικές πολιτικές στις χώρες της Λατινικής Αμερικής τους τελευταίους μήνες του 2019, δημιουργώντας κινήματα με εξεγερσιακά χαρακτηριστικά σε Χιλή, Κολομβία, Εκουαδόρ τα οποία αντιμετωπίστηκαν και με έντονη καταστολή. Αντίστοιχα κινήματα είχαμε πρόσφατα σε Ιράκ και Λίβανο με τις πολύπλοκες πολιτικές συνθήκες και την αντίστοιχη καταστολή όπου και πάλι τα ΜΚΔ διαδραμάτισαν καίριο ρόλο.
Τα ΜΚΔ μπορεί να έπαιξαν έναν ουσιαστικό ρόλο στην έκφραση της λαϊκής οργής και της οργάνωσης της πάλης σε πολλές χώρες, ωστόσο είναι και αυτά τα οποία συνέβαλαν τα μέγιστα στην άνοδο Τραμπ και Μπολσονάρο σε ΗΠΑ και Βραζιλία αντίστοιχα. Παράλληλα στην Ευρώπη εκφράζουν, αξιοποιούνται για να συνενώσουν και να αναπαράξουν τις θέσεις της ακροδεξιάς και των φασιστών και ιδιαίτερα στην κεντρική Ευρώπη αυτό γίνεται με έναν λαϊκίστικο, αντικομουνιστικό και ρατσιστικό τόνο. Όλα αυτά σε μία εποχή όπου το εργατικό κίνημα βρίσκεται σε βαθιά ύφεση (με εξαίρεση τη Γαλλία) και οι δυνάμεις της αριστεράς και τα διάφορα κομμουνιστικά ρεύματα κινούνται στο περιθώριο της κοινωνικοπολιτικής ζωής αν δεν είναι εξαφανισμένα.
Αντίστοιχα φαινόμενα παρατηρούμε και στην Ελλάδα τα τελευταία τέσσερα περίπου χρόνια με μια πολύ έντονη, μεθοδική, συστηματική και επίπονη παρέμβαση στα ΜΚΔ από την ποικιλόμορφη ακροδεξιά και τους νεοναζί, με δεκάδες sites, blogs και σελίδες στα ΜΚΔ, ειδικά στο facebook με τα πέντε περίπου εκατομμύρια μέλη. Μέσω των ΜΚΔ γίνεται μια συστηματική προπαγάνδα όπου η ψεύτικη είδηση συναντά τη διαστρέβλωση γεγονότων, ενώ το μίσος, ο εθνικισμός και ο ρατσισμός είναι μόνιμα ιδεολογικοπολιτικά εργαλεία (περίπτωση Κατσίφη, αφήγηση περί Ρομά, αντιμετώπιση προσφύγων και μεταναστών ως λαθροεισβολέων κλπ )
Μικρή είναι σχετικά η επίσημη κομματική παρουσία στα ΜΚΔ, τόσο από την ΝΔ όσο και από το ΚΙΝΑΛΛ, που προτιμούν τα μεγάλα sites και το twitter αντί του facebook. Άλλωστε η προπαγάνδα εκ μέρους τους, σαν μέρος της κυρίαρχης πολιτικής περνά μέσω των ιδιωτικών και κρατικών ΜΜΕ. Παράλληλα τα δύο τελευταία χρόνια παρατηρείται δραστηριοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ στα ΜΚΔ με επίσημα sites, blogs και σελίδες στο facebook και τις περίπου είκοσι ομάδες του.
Η Αριστερά ωστόσο τι κάνει σήμερα συνολικά στα ΜΚΔ; Πρόκειται για ερώτημα και ζήτημα το οποίο δεν καλύπτεται εύκολα, χωρίς ωστόσο να μειώνεται η σημασία της απουσίας των δυνάμεων της αριστεράς από τη διαδικτυακή καθημερινότητα και όχι μόνο. Η Αριστερά εκφράζεται σήμερα με μερικές δεκάδες γνωστών και λιγότερο γνωστών sites, blogs και σελίδων που λειτουργούν με το μεράκι, το πείσμα και την τέχνη (ως αντίβαρο των ελάχιστων χρημάτων), από ανθρώπους του κινήματος, δημοσιογράφων. Οι άνθρωποι αυτοί οποίοι κάνουν μεγάλες προσπάθειες ενημέρωσης, παρουσίασης θεματικών αναλύσεων και πολιτικών θέσεων. Το ΚΚΕ παρεμβαίνει κύρια μέσω του 902 και μερικών δεκάδων blogs και σελίδων που αναπαράγουν κυρίως το 902 και την ύλη του Ριζοσπάστη, παράλληλα όμως κάνουν και μια πολύ καλή προσπάθεια παρουσίασης των εργατικών και λαϊκών προβλημάτων και των συνδικαλιστικών δράσεων της εργατικής τάξης. Όλα αυτά εμφανίζονται μέσα από περίπου δέκα ομάδες του facebook, που αποτυπώνουν και τις διάφορες τάσεις της βάσης του ΚΚΕ ενώ τα στελέχη του κόμματος δεν διαθέτουν λογαριασμούς στα ΜΚΔ.
Η παρουσία της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, είναι πιο έντονη και διακριτή, με κύρια έκφραση μέσω sides (iskra, pandiera, kommon, infowar κλπ) και δεκάδες μπλοκ και σελίδες με σχετικά ζωντανή παρουσία των κινηματικών και πολιτικών δράσεων, απόψεων και θέσεων. Όλη η ποικιλομορφία του εξωκοινοβουλίου με τις αντιθέσεις και τις αντιπαραθέσεις, και τη εν γένει διαπάλη γραμμών εκφράζεται κυρίως στο faceboook (περίπου είκοσι ομάδες και μερικές χιλιάδες χρήστες) συγκροτώντας έτσι το «αριστερό διαδικτυακό χωριό». Πολύ μικρή είναι σήμερα η παρουσία στα ΜΚΔ της πολύμορφης αναρχίας – αυτονομίας με κύρια έκφραση στο indymedia και μερικά blogs και σελίδες.
Η ισχνή παρουσία των δυνάμεων της αριστεράς στα ΜΚΔ δεν είναι ούτε τυχαία ούτε απλώς προϊόν του καταθλιπτικού πνεύματος και της κινηματικής ύφεσης, αλλά σχετίζεται:
- με την αντίληψη ότι το κίνημα είναι το άπαν, υποτιμώντας ουσιαστικά την ιδεολογικοπολιτική δυναμική των ΜΚΔ,
- με την αίσθηση της ήττας του εργατολαϊκού κινήματος και της αριστεράς μετά το 2015 και την γενικότερη απογοήτευση,
- με την αντίληψη ότι τα ΜΚΔ όπως και τα ΜΜΕ είναι στα χέρια της άρχουσας τάξης και των πολυεθνικών μονοπωλίων οπότε κάθε παρέμβαση είναι a priori μάταιη.
- με την ενασχόληση μεγάλου μέρους του εργατολαικού κόσμου και κυρίως της νεολαίας με τα ΜΚΔ περισσότερο προς ψυχαγωγία και εκτόνωση και λιγότερο ως ενημέρωση και πολιτική αλληλεπίδραση.
Σήμερα είναι απόλυτη αναγκαιότητα η συνολική αναβάθμιση της παρουσίας των δυνάμεων της αριστεράς και του κινήματος στα ΜΚΔ, για να μπορέσουν να ανοίξουν νέοι δρόμοι επικοινωνίας με την εργατική τάξη, τον λαό και τη νεολαία. Το κοινωνικό καζάνι βράζει σε δυνατές μάλιστα θερμοκρασίες. Ας αφουγκραστούμε τις εξελίξεις και ας συμβάλλουμε πολιτικά στη συγκρότηση του αναγκαίου ενιαίου κοινωνικοπολιτικού μετώπου σε ριζοσπαστική, αντιιμπεριαλιστική και σύγχρονη αντικαπιταλιστική κατεύθυνση. Οι προκλήσεις έρχονται…
Βιβλιογραφία
Σκέψεις για το διαδίκτυο σήμερα του Γιώργου Κυριάκου
H ασφάλεια δεδομένων πάει σύννεφο του Άρη Χατζηστεφάνου
Περί ρατσιστικού κανιβαλισμού σε ΜΜΕ και ΜΚΔ
Δημήτρης Πατέλης: φασιστικές δυνάμεις κρούσης στο διαδίκτυο
kommon.gr
Τα ΜΚΔ εξελίσσονται συνεχώς και ταχύτατα με νέες τεχνολογικές και ψηφιακές εφαρμογές παρεμβαίνοντας και επιδρώντας συνεχώς σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής, χειραγωγώντας κατά κάποιον τρόπο σειρά παραμέτρων τους. Οι μεγάλες μονοπωλιακές πολυεθνικές εταιρείες με τους μεγάλους ιστότοπους (Google, Twitter, Amazon, Facebook, Youtube), καθορίζουν τους κανόνες και τα δεδομένα, παρεμβαίνοντας πολύμορφα στα ΜΚΔ και σε όλα τα επίπεδα τους. Αντίστοιχα όμως παρεμβαίνουν και κρατικοί φορείς. Σε αρκετές χώρες με ολοκληρωτικά καθεστώτα υπάρχει πλήρης ή σχετικά πλήρης έλεγχος ενώ σε χώρες της Δύσης η παρέμβαση είναι πιο έμμεση και πιο διακριτική. Αντίστοιχη παρέμβαση υπάρχει και από πλήθος κρατικών και ιδιωτικών υπηρεσιών παρά την αντίθετη ισχύουσα Νομοθεσία, με παρακολουθήσεις, αναλύσεις εικόνων, πληροφοριών, οικονομικών δραστηριοτήτων, κοινωνικών, πολιτικών οργανώσεων και δράσεων τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα.
Τα ΜΚΔ ήταν αυτά μέσω των οποίων κυρίως οργανώθηκαν το διάστημα 2010-212 τα κινήματα και οι εξεγέρσεις της γνωστής ως «Αραβικής Άνοιξης» και στα οποία ενσωματώθηκε η δυναμική της αυθόρμητης, νεανικής κυρίως οργής των Αραβικών πληβειακών στρωμάτων με τα οξυμμένα εργατολαϊκά προβλήματα των χωρών αυτών. Πέρα από την όποια εξέλιξη είχα αυτά τα κινήματα και με την απουσία ή ελάχιστη παρέμβαση του αριστερού υποκειμενικού παράγοντα. Τα ίδια τα ΜΚΔ ήταν αυτά μέσω των οποίων κυρίως αποτυπώθηκε και ενοποιήθηκε η οργή και αγανάκτηση των φτωχών λαϊκών μαζών που βγήκαν στον δρόμο με τις εθνικές τους σημαίες κάτω από τις πολύχρονες νεοφιλελεύθερες αντιλαικές πολιτικές στις χώρες της Λατινικής Αμερικής τους τελευταίους μήνες του 2019, δημιουργώντας κινήματα με εξεγερσιακά χαρακτηριστικά σε Χιλή, Κολομβία, Εκουαδόρ τα οποία αντιμετωπίστηκαν και με έντονη καταστολή. Αντίστοιχα κινήματα είχαμε πρόσφατα σε Ιράκ και Λίβανο με τις πολύπλοκες πολιτικές συνθήκες και την αντίστοιχη καταστολή όπου και πάλι τα ΜΚΔ διαδραμάτισαν καίριο ρόλο.
Τα ΜΚΔ μπορεί να έπαιξαν έναν ουσιαστικό ρόλο στην έκφραση της λαϊκής οργής και της οργάνωσης της πάλης σε πολλές χώρες, ωστόσο είναι και αυτά τα οποία συνέβαλαν τα μέγιστα στην άνοδο Τραμπ και Μπολσονάρο σε ΗΠΑ και Βραζιλία αντίστοιχα. Παράλληλα στην Ευρώπη εκφράζουν, αξιοποιούνται για να συνενώσουν και να αναπαράξουν τις θέσεις της ακροδεξιάς και των φασιστών και ιδιαίτερα στην κεντρική Ευρώπη αυτό γίνεται με έναν λαϊκίστικο, αντικομουνιστικό και ρατσιστικό τόνο. Όλα αυτά σε μία εποχή όπου το εργατικό κίνημα βρίσκεται σε βαθιά ύφεση (με εξαίρεση τη Γαλλία) και οι δυνάμεις της αριστεράς και τα διάφορα κομμουνιστικά ρεύματα κινούνται στο περιθώριο της κοινωνικοπολιτικής ζωής αν δεν είναι εξαφανισμένα.
Αντίστοιχα φαινόμενα παρατηρούμε και στην Ελλάδα τα τελευταία τέσσερα περίπου χρόνια με μια πολύ έντονη, μεθοδική, συστηματική και επίπονη παρέμβαση στα ΜΚΔ από την ποικιλόμορφη ακροδεξιά και τους νεοναζί, με δεκάδες sites, blogs και σελίδες στα ΜΚΔ, ειδικά στο facebook με τα πέντε περίπου εκατομμύρια μέλη. Μέσω των ΜΚΔ γίνεται μια συστηματική προπαγάνδα όπου η ψεύτικη είδηση συναντά τη διαστρέβλωση γεγονότων, ενώ το μίσος, ο εθνικισμός και ο ρατσισμός είναι μόνιμα ιδεολογικοπολιτικά εργαλεία (περίπτωση Κατσίφη, αφήγηση περί Ρομά, αντιμετώπιση προσφύγων και μεταναστών ως λαθροεισβολέων κλπ )
Μικρή είναι σχετικά η επίσημη κομματική παρουσία στα ΜΚΔ, τόσο από την ΝΔ όσο και από το ΚΙΝΑΛΛ, που προτιμούν τα μεγάλα sites και το twitter αντί του facebook. Άλλωστε η προπαγάνδα εκ μέρους τους, σαν μέρος της κυρίαρχης πολιτικής περνά μέσω των ιδιωτικών και κρατικών ΜΜΕ. Παράλληλα τα δύο τελευταία χρόνια παρατηρείται δραστηριοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ στα ΜΚΔ με επίσημα sites, blogs και σελίδες στο facebook και τις περίπου είκοσι ομάδες του.
Η Αριστερά ωστόσο τι κάνει σήμερα συνολικά στα ΜΚΔ; Πρόκειται για ερώτημα και ζήτημα το οποίο δεν καλύπτεται εύκολα, χωρίς ωστόσο να μειώνεται η σημασία της απουσίας των δυνάμεων της αριστεράς από τη διαδικτυακή καθημερινότητα και όχι μόνο. Η Αριστερά εκφράζεται σήμερα με μερικές δεκάδες γνωστών και λιγότερο γνωστών sites, blogs και σελίδων που λειτουργούν με το μεράκι, το πείσμα και την τέχνη (ως αντίβαρο των ελάχιστων χρημάτων), από ανθρώπους του κινήματος, δημοσιογράφων. Οι άνθρωποι αυτοί οποίοι κάνουν μεγάλες προσπάθειες ενημέρωσης, παρουσίασης θεματικών αναλύσεων και πολιτικών θέσεων. Το ΚΚΕ παρεμβαίνει κύρια μέσω του 902 και μερικών δεκάδων blogs και σελίδων που αναπαράγουν κυρίως το 902 και την ύλη του Ριζοσπάστη, παράλληλα όμως κάνουν και μια πολύ καλή προσπάθεια παρουσίασης των εργατικών και λαϊκών προβλημάτων και των συνδικαλιστικών δράσεων της εργατικής τάξης. Όλα αυτά εμφανίζονται μέσα από περίπου δέκα ομάδες του facebook, που αποτυπώνουν και τις διάφορες τάσεις της βάσης του ΚΚΕ ενώ τα στελέχη του κόμματος δεν διαθέτουν λογαριασμούς στα ΜΚΔ.
Η παρουσία της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, είναι πιο έντονη και διακριτή, με κύρια έκφραση μέσω sides (iskra, pandiera, kommon, infowar κλπ) και δεκάδες μπλοκ και σελίδες με σχετικά ζωντανή παρουσία των κινηματικών και πολιτικών δράσεων, απόψεων και θέσεων. Όλη η ποικιλομορφία του εξωκοινοβουλίου με τις αντιθέσεις και τις αντιπαραθέσεις, και τη εν γένει διαπάλη γραμμών εκφράζεται κυρίως στο faceboook (περίπου είκοσι ομάδες και μερικές χιλιάδες χρήστες) συγκροτώντας έτσι το «αριστερό διαδικτυακό χωριό». Πολύ μικρή είναι σήμερα η παρουσία στα ΜΚΔ της πολύμορφης αναρχίας – αυτονομίας με κύρια έκφραση στο indymedia και μερικά blogs και σελίδες.
Η ισχνή παρουσία των δυνάμεων της αριστεράς στα ΜΚΔ δεν είναι ούτε τυχαία ούτε απλώς προϊόν του καταθλιπτικού πνεύματος και της κινηματικής ύφεσης, αλλά σχετίζεται:
- με την αντίληψη ότι το κίνημα είναι το άπαν, υποτιμώντας ουσιαστικά την ιδεολογικοπολιτική δυναμική των ΜΚΔ,
- με την αίσθηση της ήττας του εργατολαϊκού κινήματος και της αριστεράς μετά το 2015 και την γενικότερη απογοήτευση,
- με την αντίληψη ότι τα ΜΚΔ όπως και τα ΜΜΕ είναι στα χέρια της άρχουσας τάξης και των πολυεθνικών μονοπωλίων οπότε κάθε παρέμβαση είναι a priori μάταιη.
- με την ενασχόληση μεγάλου μέρους του εργατολαικού κόσμου και κυρίως της νεολαίας με τα ΜΚΔ περισσότερο προς ψυχαγωγία και εκτόνωση και λιγότερο ως ενημέρωση και πολιτική αλληλεπίδραση.
Σήμερα είναι απόλυτη αναγκαιότητα η συνολική αναβάθμιση της παρουσίας των δυνάμεων της αριστεράς και του κινήματος στα ΜΚΔ, για να μπορέσουν να ανοίξουν νέοι δρόμοι επικοινωνίας με την εργατική τάξη, τον λαό και τη νεολαία. Το κοινωνικό καζάνι βράζει σε δυνατές μάλιστα θερμοκρασίες. Ας αφουγκραστούμε τις εξελίξεις και ας συμβάλλουμε πολιτικά στη συγκρότηση του αναγκαίου ενιαίου κοινωνικοπολιτικού μετώπου σε ριζοσπαστική, αντιιμπεριαλιστική και σύγχρονη αντικαπιταλιστική κατεύθυνση. Οι προκλήσεις έρχονται…
Βιβλιογραφία
Σκέψεις για το διαδίκτυο σήμερα του Γιώργου Κυριάκου
H ασφάλεια δεδομένων πάει σύννεφο του Άρη Χατζηστεφάνου
Περί ρατσιστικού κανιβαλισμού σε ΜΜΕ και ΜΚΔ
Δημήτρης Πατέλης: φασιστικές δυνάμεις κρούσης στο διαδίκτυο
kommon.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου